İbrahim Can Narin
Ноябрь 11, 2025 Uncategorized 0 Comment

  1. GİRİŞ

    Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) 10 Kasım 2025 tarihinde kamuoyuna duyurduğu üzere,

    1.024 futbolcu bahis oynamak veya bahis bağlantılı fiillerde bulunmak iddiasıyla Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu’na (PFDK) sevk edilmiştir. Bu sayı, Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı disiplin dosyası olup yalnızca bireysel ihlalleri değil, sistemsel kırılganlıkları da ortaya koymaktadır.

    Spor hukuku bakımından mesele; (i) futbolun bütünlüğü, (ii) disiplin sisteminin adil ve şeffaf işlemesi, (iii) genç ve profesyonel oyuncuların haklarının korunması ve (iv) uluslararası standartlarla uyumun sağlanması olmak üzere dört eksende değerlendirilmelidir.

  2. HUKUKİ ÇERÇEVE

    1. Ulusal Düzenlemeler

      TFF Futbol Disiplin Talimatı (FDT) m. 57 – “Bahis”

      • Futbol faaliyetlerine ilişkin doğrudan veya dolaylı bahis oynamak yasaktır.

      • Yasağa aykırı hareket edenler “üç aydan bir yıla kadar müsabakalardan men veya hak mahrumiyeti” cezası ile cezalandırılır.

      • Talimatın 56. maddesi, “müsabaka sonucunu etkileme” fiilini düzenler ve bu fiil için “süresiz men” dahil daha ağır yaptırımlar öngörür.

        Bu iki madde, bahis davranışı ile maç manipülasyonu arasındaki çizgiyi netleştirir; ancak uygulamada bu ayrımın dikkatle yapılması gerekir.

    2. Ceza Hukuku Bağlantısı

      Türk Ceza Kanunu m. 228 (“Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama”) ile 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Kanunu, yasa dışı bahis fiillerini düzenler.

      Dolayısıyla bazı vakalarda disiplin süreci ile ceza soruşturması paralel yürüyebilir. Bu durumda, “ne bis in idem” (aynı fiilden iki kez cezalandırma yasağı) ve orantılılık ilkeleri gözetilmelidir.

  3. GENÇ VE PROFESYONEL OYUNCU AYRIMI

    1. Genç Oyuncular (18 yaş altı – 23 yaş altı)

      • Bu grup, hukuken “öğrenme ve yönlendirme çağında” olduğundan, bilinç eksikliği veya çevresel etki ihtimali yüksektir.

      • Talimat gereği objektif sorumluluk esası geçerli olsa da, kast unsuru ve bilinçli katılım düzeyi cezalandırmada dikkate alınmalıdır.

      • FIFA’nın “Integrity Education Programmes” kapsamında olduğu gibi, TFF’nin de genç oyunculara yönelik rehabilite edici ve eğitici yaptırımlar (örneğin men yerine kurs veya kamu hizmeti) uygulaması mümkündür.

    2. Profesyonel Oyuncular

      • Profesyoneller, kulüp sözleşmeleri, menajerlik ilişkileri ve sponsorluklar yoluyla kamu güvenini doğrudan etkileyen aktörlerdir.

      • Bu nedenle, bahis fiilinin ekonomik kazanç veya manipülasyonla ilişkili olması hâlinde cezalar ağırlaştırılabilir fakat kendi maçları yahut ligiyle alakalı bahis oynamayan profesyonel futbolcular açısından oynama sıklığı, sayısı, oynanan ligler ve kendisiyle doğrudan dolaylı bağları araştırılarak bir cezai müeyyide tatbik edilmeli fakat ceza ile oranlı olmalı geri dönülemez zararlara yol açmayacak hem de caydırıcı olacak cezalar tatbik edilmelidir.

        image

      • Nitekim bahis soruşturmasına sevki verilen profesyonel futbolcu sayısına ve yaş ortalamasına bakıldığında birçok profesyonel futbolcunun alakasız liglerde ve az sayıda bahis oynadığı da kamuoyuyla paylaşılan evraklarda açıkça görülmektedir, bu kapsamda ailelerin ve oyuncuların tamamen mahvına ve hayattan koparılmasına müsaade edilmeden elverişli gerekli ve orantılı bir ölçüde cezalar tatbik edilmelidir.

      • Ayrıca soruşturmanın başlaması ile birlikte inkar yerine ikrar ve pişmanlık gösteren profesyonel oyuncularla iddiayı reddeden ve pişmanlık göstermeyen oyuncuların cezaları aynı olmamalıdır, bkz. Eren Elmalı ve Metehan Baltacı kamuoyu açıklamaları.

      • Ancak delil standardı “comfortable satisfaction” (CAS jurisprudence) seviyesinde olmalıdır; yalnızca söylenti veya sosyal medya verileriyle ceza tesis edilmemelidir.

        image

  4. ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALI UYGULAMALAR

    1. Avrupa’da Benzer Olaylar

      Ülke

      Olay

      Uygulanan Ceza

      Değerlendirme

      İngiltere (2023)

      Brentford FC oyuncusu Ivan Toney, 232 bahis ihlali

      8 ay men + rehabilitasyon

      Oyuncunun kumar bağımlılığı gözetilerek ceza hafifletildi; örnek “orantılılık” kararı.

      İtalya (2023)

      Juventus oyuncusu Nicolò Fagioli, yasa dışı bahis

      7 ay men + zorunlu terapi

      Federasyon, “rehabilitasyon programı”nı cezaya entegre etti.

      İspanya (2021)

      Segunda B oyuncuları, online bahis yoluyla manipülasyon

      Süresiz men (6 kişi)

      Organize bahis bağlantısı olduğu tespit edildi; ağırlaştırıcı unsur.

      Yunanistan (2011)

      “Koriopolis Skandalı”

      61 oyuncu ve hakem yargılandı

      CAS, bazı cezaları “yetersiz delil” nedeniyle iptal etti.

      Bu örnekler, rehabilitasyon-ceza dengesi ve delil standardının önemi açısından yol göstericidir.

      image

  5. DEĞERLENDİRME

    1. Disiplin Sistemi Açısından

      Bu kadar yüksek sayıda futbolcunun aynı anda sevk edilmesi, sistemin “reaktif” çalıştığını göstermektedir, yeni TFF yönetimi ile birlikte futbolumuza white label league etkisi verilmeye çalışması memnuniyet verici ve takdire şayandır. Ancak uzun vadede hedef, “önleyici-proaktif” model olmalıdır. Yani cezadan önce farkındalık, eğitim, etik denetim ve erken uyarı mekanizmaları devreye sokulmalıdır.

    2. Usul ve Delil Standartları

      image

      • Her bir futbolcu için bireysel dosya oluşturulmalı, deliller kişisel bazda değerlendirilmelidir, sayı, sıklık, lig, yaş ve mevcut durum detaylıca istişare edilerek karar verilmelidir.

      • TFF’nin karar gerekçelerinde delil türü (finansal hareket, site kayıtları, tanık beyanı vb.) açıkça belirtilmelidir, soruşturma çok büyük bir çapta başladığından geri dönülemez zararlara yol açmadan hakkaniyet, dürüstlük ve eşitlik prensibinde kamuoyu vicdanını yaralamayacak ve ailelerin mahvına yol açmayacak şekilde kararlar verilmelidir.

    3. Orantılılık ve Eşitlik İlkesi

      Genç ve profesyonel oyuncuların aynı ölçekte cezalandırılması, eşitlik ilkesine aykırıdır. İhlalin kast unsuru, tekrarı, ekonomik çıkar düzeyi ve eğitilmişlik seviyesi cezayı belirleyici faktör olmalıdır. 18 yaşındaki bir amatör futbolcunun amatör olduğu dönemde yapmış olduğu disiplinel aykırılık kararlarını AFDK kapsamında değerlendirmesi gerektiği de yine bu ilkeye uygun bir sonuç doğuracaktır. Bu, hem futbolun rehabilitasyon misyonuna uygun hem de spor etiğine hizmet eder.

    4. TFF’nin Kurumsal Sorumluluğu

      TFF yalnızca disiplin organı değil, aynı zamanda futbolun etik rehberidir. Bu nedenle:

      • Şeffaf iletişim stratejisi oluşturmalı; kamuoyuna “temiz futbol” mesajını dengeli biçimde aktarmalıdır.

      • Uluslararası partnerlerle veri paylaşımı yapmalı; şüpheli bahis hareketlerini analiz eden bir “Integrity Monitoring Centre” kurmalıdır.

      • Sürecin sonunda, “Türkiye Spor Etik Beyannamesi” yayınlanarak kamu güveni yeniden tesis edilmelidir.

image

Türk futbolu, bu soruşturma ile yalnızca bir disiplin sürecine değil, ahlaki ve kurumsal bir yeniden yapılanma sınavına girmektedir. Disiplin mekanizması, cezalandırmanın ötesinde eğitici, dönüştürücü ve sistemsel onarıcı bir fonksiyon üstlenmelidir.

Genç oyuncular azami seviyede korunmalı, profesyoneller adil yargılanmalı, TFF ise ulusal iradeyi uluslararası etik standartlarla buluşturmalıdır, hem profesyonel hem de amatör bütün futbolcular süreç içerisinde federasyona destek olmalı bununla birlikte kendileriyle alakalı yapılan yargılamalarda da delilleri ve niyetlerini açıkça kurula göstermelidir.

LL.M. MBA Av. İbrahim Can Narin

Kaynakça

image

  1. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF). (2024). Futbol Disiplin Talimatı (2024-2025 Sezonu). Erişim: https://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/Futbol-Disiplin-Talimati.pdf

  2. 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Kanunu. Resmî Gazete, 16.02.2007, Sayı 26434.

  3. Türk Ceza Kanunu (TCK), 5237 sayılı Kanun, m. 228.

  4. Türkiye Futbol Federasyonu Basın Bülteni. (2025, 10 Kasım). 1024 futbolcu PFDK’ya sevk edildi. Erişim: https://beinsports.com.tr/haber/1024-futbolcu-pfdkye-sevk-edildi

  5. Ekonomim Gazetesi. (2025). TFF duyurdu: Bir başkan, 25 futbolcu ve teknik ekip PFDK’ya sevk edildi. Erişim: https://www.ekonomim.com/spor

  6. UEFA. (2024). UEFA Disciplinary Regulations. Nyon: UEFA. Erişim:

    https://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/uefaorg/UEFACompDis Cases/2608356_DOWNLOAD.pdf

  7. FIFA. (2023). FIFA Code of Ethics. Zürich: FIFA.

  8. UNODC & INTERPOL. (2020). Safeguarding Sport from Corruption and Manipulation. Vienna: United Nations Office on Drugs and Crime.

  9. European Commission Erasmus+ Project. (2023). Report on the Analysis of Case Studies in Fixing Activities in the EU and in the World. Erişim:

    https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/project-result-content/06a05fa9-094f-4365-b581-3199d822a464

  10. CAS 2016/A/4650 – KS Skënderbeu v. UEFA. (2016). Lausanne: Court of Arbitration for Sport. Erişim: https://jurisprudence.tas-cas.org/shared documents/4650.pdf

  11. CAS 2021/A/7866 – Taras Durai v. Ukrainian Association of Football. (2021). Erişim: https://www.sennferrero.com/wp-content/uploads/2023/07/CAS_Award_2021-A-7866.pdf

  12. CAS 2010/A/2172 – O v. UEFA. (2010). Erişim:

    https://arbitrationlaw.com/sites/default/files/free_pdfs/CAS%202010-A-2172%20O%20v%20UEFA%20Award.pdf

  13. The Guardian. (2021, 15 Ekim). Match-fixing suspicions raised in 1,100 cases since pandemic start – Sportradar report. Erişim: https://www.theguardian.com/sport/2021/oct/15

  14. BBC Sport. (2023). Ivan Toney banned for eight months for betting breaches. Erişim: https://www.bbc.com/sport/football

  15. Gazzetta dello Sport. (2023). Fagioli case: Juventus midfielder suspended for seven months. Erişim: https://www.gazzetta.it/Calcio

  16. FIFA Integrity Leading Cases Database. (2024). Erişim: https://inside.fifa.com/legal/integrity/leading-cases

  17. Wikipedia. (2024). 1980 Totonero – Italian Football Betting Scandal & 2013 Lebanese Football Match-Fixing Scandal. Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/1980_Totonero

    image

  18. Gardiner, S., Parrish, R., & James, M. (2020). Sports Law: A Practical Guide. Oxford: Routledge.

  19. Mitten, M., & Opie, H. (2019). Sports Law and Integrity in International Practice. Cambridge: Cambridge University Press.

  20. De Wolff, M. (2021). “Sports Integrity and Betting: UEFA’s Monitoring Model.”

    International Sports Law Review, 2(3), 145–162.

  21. Lombardi, F. (2020). UEFA v. Skënderbeu – Lessons for Integrity Enforcement. WSA Legal Brief. Erişim: https://lombardi-football.com/wp-content/uploads/sites/2/2020/10/WSA-UEFA-v-Skenderbau.pdf

  22. Mills & Reeve LLP. (2024). Betting in Football: A Review of the FA v. Kian Harr Case. Erişim: https://www.mills-reeve.com/blogs/sports

  23. Gambling Commission UK. (2023). Match-Fixing and Sports Betting Integrity Guidance. Erişim: https://www.gamblingcommission.gov.uk